De les van 2024

Mijn traditie om een persoonlijke reflectie te delen aan ’t einde van elk kalenderjaar, is de enige die ik in stand houd. Hoewel je zou kunnen stellen dat de jaarwisseling slechts een cultureel construct is, blijf ik gevoelig voor de betekenis die we aan een nieuw jaar geven. Want zijn symboliek en zelf betekenis geven aan de willekeur van het leven niet inherente onderdelen van ons mens zijn? Maakt dat het leven niet rooskleuriger? Hoe dan ook, ik doe het met liefde en nostalgie. En zit ik dus elk jaar zo rond deze tijd achter mijn laptop en waan ik me dat ik de millennial versie van Carrie Bradshaw ben. Met in ieder geval een net wat betere smaak in mannen.

Ik ga er geen doekjes om winden. 2024 was een ronduit rommelig en bedroevend jaar. Zowel op persoonlijk als maatschappelijk vlak. We hoeven allen maar één blik te werpen op het nationale en het internationale toneel, en we kunnen zien hoeveel leed en haat voor de Ander de rondte doet. Machthebbenden wijzen als echte fascisten naar zondebokken en roepen menig mens op om zich te verenigen tegen de Ander. Hele volkeren worden uitgeroeid en diezelfde machthebbenden proberen de verzetters en strijders voor het leven verdacht te maken en buiten spel te zetten. Met deze kilte stappen we het nieuwe jaar in. Maar de voorvechters van vrijheid zullen niet verslagen worden.

Persoonlijk is mijn jaar getekend door dat maatschappelijke, zoals bij vele anderen, maar ook door het interpersoonlijke. Door mijn relaties met anderen. Een thema dat veelvoudig terugkwam in de afgelopen 365 dagen, en eigenlijk de duizenden en duizenden dagen ervoor, is zelfopoffering. Ik kan me niet eens meer herinneren wanneer ik het tot me heb genomen — het voelt alsof het gewoon opeens daar was — maar dag in, dag uit en jaar in, jaar uit was het de normaalste zaak van de wereld om mijzelf op te offeren voor een ander. Zolang ik maar nederig bleef, mezelf klein maakte en constant bleef geven, deed ik iets goeds. Ik leerde dat jezelf blijven opofferen je een Goed Persoon maakt.

Ik leerde ook hoe anderen ogenschijnlijk je gingen waarden en zelfs van je leken te houden als je maar bleef geven. En zo stelde ik me dan maar op in alle relaties die ik had. Professioneel, platonisch, romantisch. Want diep in mij huist — in de tegenwoordige tijd want zo’n constructie herbouw je niet zomaar — de overtuiging dat gewoon Zijn niet voldoende is voor anderen om van te mogen houden. Ik moet ervoor werken. Ik moet het verdienen. Door mezelf op te offeren en weg te geven. Zeker wanneer ik iemand tegenkwam waarvan ik zo onder de indruk was of naar wiens liefde ik smachtte. Maar als je jezelf blijft weggeven, dan is er op een gegeven moment niks meer over om te geven. Of om zelf te hebben. Want een logisch gevolg van zelfopoffering is het verlies van het Zelf.

Na een langere tijd als een leeg omhulsel rond te hebben gelopen, klikte het in mijn hoofd. Zelfopoffering lijkt aan de oppervlakte een nobele daad, maar leidt tot niks. Zeker als je het keer op keer blijft doen. Door zelfopoffering beroof je jezelf en de ander van een diepgaande connectie. Als je jezelf opoffert of weggeeft en daarmee je jezelf wegstopt, dan is er niks van jou om mee te verbinden. Mijn Zelf blijven opofferen omdat ik verlang naar genegenheid, liefde en verbinding brengt me alleen eenzaamheid en leegte. Want er blijft niks van me over om liefde aan te geven.

Het idee aan niet meer delen van mezelf weggeven, beangstigt me. Als ik niet een stuk van mezelf aanreik om de ander te laten inzien dat ik wel van waarde ben, zullen ze dan wel overtuigd zijn? Als ik gewoon ga Zijn, ben ik dan genoeg om van te houden? Blijft er dan nog iemand over als ik niet iets offer? De zoektocht naar die antwoorden, is een pad dat ik nog moet bewandelen. Maar dat wil ik doen zonder de leegte en eenzaamheid die ik nu met me meedraag. Want ik wil vol zijn. Ik wil dat er iets is om van te kunnen houden, dat ik de gelaagdheid van mijn Zijn kan blijven vasthouden en kan laten zien zonder het hoeven weg te geven. Ik wil leven zonder leegte, en met liefde.

Met die wens voor ogen, loop ik zeker en onzeker het nieuwe jaar in. Voor eenieder die dit leest, jou wens ik een prachtig uiteinde en een mooi nieuw begin toe. Moge 2025 zacht en revolutionair voor je zijn.