De bio-industrie & de holocaust: vergelijkbaar?
Eens in de zoveel tijd voer ik discussies met mensen die vergelijkingen maken tussen de bio-industrie en de slavernij & holocaust. Persoonlijk heb ik veel moeite om de bio-industrie naast de slavernij en de holocaust te zetten. Maar ik ben ook van mening dat ik geen claim heb op de absolute waarheid. Dus door wat gevoerde gesprekken, verkregen antwoorden en andere perspectieven heb ik enkele inzichten opgedaan.
Laat ik vooropstellen dat ik altijd een voor- en medestander ben geweest van de bio-industrie ontmantelen. Daar is geen discussie over mogelijk.
De reden waarom ik moeite heb om de bio-industrie en de slavernij en/of de holocaust naast elkaar te zetten, is omdat we in onze (westerse) samenleving de neiging hebben om onszelf als mensen te onderscheiden van dieren en ons verheven te voelen. Als je dan een vergelijking trekt of dat die verschrikkelijke onmenselijke gebeurtenissen naast elkaar zet, ontstaat er een analogie dat tot slaaf gemaakten en Joodse mensen beestelijk/dieren/niet-menselijk zijn. En dat zijn precies gedachtegangen die er juist voor zorgen dat ze neergezet worden als de minderwaardige Ander, met de escalerende gevolgen van dien, zoals de slavernij of genocide.
Onderliggende mechanismen
Voorstanders van de vergelijking zijn van mening dat er wel parallellen (let op: geen vergelijkingen) getrokken kunnen worden. Die parallellen zie ik in de vorm van dat gelijksoortige en/of dezelfde mechanismen ten grondslag liggen aan de bio-industrie, de holocaust en de slavernij. Namelijk het kapitalisme (de mens buit de natuur uit), het kolonialisme (de mens verovert dat wat hij als minderwaardig beschouwd), het patriarchaat (alles wat niet-mannelijk is, is minder) en witte suprematie (alles wat niet wit is, is minderwaardig).
Dat met ons allen ontmantelen, zie ik een grote meerwaarde van in. Voor die ontmanteling is wel nodig dat kennis, informatie en praktische acties toegankelijk gemaakt worden voor mensen. Want over deze onderwerpen theoretisch (blijven) discussiëren is ook een voorrecht. Maar als collectief de samenleving bevrijden van die onderdrukkingsmechanismen is wat zal leiden tot onze collectieve vrijheid.
Mijns inziens blijft het echter wel essentieel om te blijven benadrukken dat de bio-industrie, de holocaust en de slavernij niet vergelijken met elkaar kunnen worden.
Een westers paradigma
Mijn kijk op de actualiteit en de realiteit beïnvloeden ook mijn standpunten. Eén van de argumenten van de voorstanders van de vergelijking is dat dieren niet als minder gezien worden (door bepaalde groepen mensen) en daardoor de vergelijking dus niet stukloopt. Alleen dat is niet voor het gros van de mensen zo. Wat mij betreft, mogen en kunnen we mensen ook beschouwen als dieren en onderdeel van de natuur. Alleen hoe de (westerse) samenleving is ingericht, dan blijf ik de neiging zien om de mens boven dieren en de natuur te plaatsen. Als vervolgens de discussie gevoerd wordt binnen dit ‘paradigma’, dan worden mensen die geleden hebben onder het koloniale verleden en de holocaust naast dieren gezet in de categorie dat dieren als minderwaardig beschouwd kunnen worden.
We zouden de mens niet los moeten zien van de natuur. Perspectieven en levenswijzen van Inheemse volkeren over de hele wereld bevestigen en benadrukken dit. Hun relatie met de natuur is er één om van geïnspireerd te mogen raken.
Kijkend naar die relatie met de natuur en alles wat daar onder valt, kunnen we de posities ook omdraaien. De manier waarop we met dieren omgaan, is onmenselijk. Dat is een gegeven. Want hoe we met dieren (in de bio-industrie) omgaan, is niet hoe we met mensen zouden omgaan. Althans, dat zijn de principes waar de (westerse) mens zegt zich graag op te willen baseren. Vanuit die ‘menselijke principes’ kunnen we met ‘menselijke’ waarden als respect, empathie en medeleven kijken naar de dierlijke en natuurlijke wereld. De focus herleggen op alle neuzen die kant op te krijgen, kan mensen helpen om met die ‘menselijke’ waarden te kijken naar dieren en daardoor de strijd voor de bevrijding van dieren versterken.
Als we onze krachten bundelen, ons focussen op die mechanismen ontmantelen en geen onnodige vergelijkingen maken, bevrijden we onszelf, de dieren en de natuur in z’n geheel, en blijven we ook respect voor elkaar houden.
